Leonard Patoka

Prawa autorskie: Marta Akincza

Leonard

Patoka

zm.

1944 r.

Pokój

jego

duszy [1]

Grobem wyróżniającym się na cmentarzu w Wilken jest ten należązy do Leonarda Patoka. Leży z dala od innych grobów, prawie poza cmentarzem. Jest to nie tylko najmłodszy grób, ale także jedyny na całym cmentarzu z polską inskrypcją (po niemiecku: „gestorben 1944, Friede seiner Seele”[2]). Również konstrukcja krzyża jest unikalna na cmentarzu: składa się on ze srebrnej metalowej rurki z ornamentami i przedstawieniem Chrystusa na krzyżu pośrodku. Prawdopodobnie jest to pochówek katolicki – wskazuje na to konstrukcja krzyża i język polski.[3]

Obecnie nie da się już stwierdzić, kim był Leonard Patok. Możliwe, że był on jednym z polskich robotników przymusowych [4], którzy w czasie II wojny światowej musieli pracować w gospodarstwach rolnych w Wilken.[5] Tego nie da się jednak udowodnić, dlatego los Leonarda Patoki musi pozostać nieznany.

 


[1] Georg Büschges u.a.: Wilken/Wilkenhof – Dorfgeschichten eines Friedhofs, in: Znad Pisy. Wydawnictwo poświęcone ziemi piskiej 27 (2021) – w druku, bez strony.

[2] Ibid – w druku, bez strony.

[3] Ibid – w druku, bez strony.

[4] Ibid – w druku, bez strony.

[5] Ibid- w druku, bez strony – Elma Rattay, z domu Losch, z Wilken wspomina w swoim dzienniku o ucieczce  polskich robotnikach, którzy byli zatrudnieni w gospodarstwie jej ojca Otto Loscha i w gospodarstwie Ewalda Sparka. Początkowo uciekali razem z wędrówką Wilkenów. Dwie z nich postanowiły będąc już w Brandenburgii o powrocie do Polski, a młoda kobieta o imieniu Paula została zastrzelona przez policjanta w okolicach Neustadt w Prusach Zachodnich (Wejherowo). Por. Elma Rattay: …denn wir waren nicht zu Hause… Tagebuch der Flucht 1945 von Wilkenhof/Kreis Johannisburg in Ostpreußen nach Holstein, <http://www.staaks.de/in-dex.php?1> (ostatni dostęp 24.05.2021), także przedruk w Gerhard Wydra: Wilken. Die Geschichte seiner Geburt und seines Todes sowie Tatsachen in Aquarellen, Gedichten, Geschichten und Sagen aus dem Kreis Johannisburg, [Hamm an der Sieg] 1985, str. 14 – 28. Wpisy datowane 22.01.1945, 17.02.1945 i 09.03.1945. – Por. Andreas Kossert: Masuren. Ostpreußens vergessener Süden, 5 edycja, Monachium 2006, str. 334.